آمنه مستقیمی/
حرکت به سوی ظهور و زمینه‌سازی برای درک دولت کریمه مهدوی که در پرتو آن همه رؤیاهای از دست رفته بشر رنگ واقعیت به خود می‌گیرد، ملزوماتی دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها، آراستگی به اخلاق و معنویت است، مسئله‌ای که رهبر معظم انقلاب نیز در بیانیه «گام دوم انقلاب» به آن تأکید کرده‌اند. از این رو با حجت‌الاسلام محمدمهدی حائری‌پور، کارشناس مباحث مهدوی درباره جایگاه اخلاق و معنویت در سبک زندگی منتظرانه گفت‌وگو کرده‌ایم که مشروح آن تقدیم حضورتان می‌شود:
* اصلی‌ترین ملزومات حرکت به سوی ظهور و زمینه‌سازی برای روی کار آمدن دولت موعود، در شرایط کنونی ایران و جهان چیست؟
زمینه‌سازی برای ظهور منجی موعود(عج) به عنوان یک اتفاق تاریخ‌ساز، بخش‌های مختلفی دارد و بدون تردید مهم‌ترین عامل، رشد معنویت و اخلاق است. لازمه این مهم، آن است که اولاً همه از جمله دستگاه‌های متولی برای معرفت‌افزایی و دانش‌افزایی اهتمام داشته باشند، یعنی تلاش کنیم ارزش‌های اخلاقی و الهی و آنچه در قرآن و سنت پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) به عنوان ارزش اخلاقی مطرح و آثار و برکات برای آن ذکر شده، به معنای واقعی در محیط‌ها و مواضع مختلف بیان و آگاهی و معرفت مردم در این باره تقویت شود. در مرحله بعد باید انگیزه ایجاد شود و سپس این انگیزه‌ها را تقویت کرد تا ارزش‌های اخلاقی در جامعه رواج یافته و رشد کند، در این باره نباید وظیفه و رسالت را به فرد یا نهاد خاصی محدود کنیم، این وظیفه‌ای همگانی است. به عبارت بهتر، هم نهادها موظف هستند این انگیزه را ایجاد کنند، هم افراد در هر پُست و مقام و فراتر از آن آحاد جامعه باید این رویکرد را داشته باشند.
* ایجاد انگیزه همگانی برای آراستگی منتظران و جامعه منتظر به اخلاق و معنویت پیش‌نیازهایی دارد، گام نخست و عمومی این مهم چیست که امکان برداشتش برای همه وجود داشته باشد؟
ساده‌ترین راه آن است که هر کسی از خود شروع کند، اگر هر کسی اهل صداقت، تواضع، احسان، نیکوکاری، دلسوزی، خیرخواهی و امثال آن باشد، می‌تواند این احساس را در دیگران هم ایجاد کند بنابراین بهترین راه برای دعوت دیگران به اخلاق و معنویت به عنوان لازمه مهم زمینه‌سازی برای ظهور، آن است که با عمل خود آن‌ها را دعوت کنیم. مرحله بعد تشویق است که در لسان دین از آن به «امر به معروف» تعبیر می‌شود، یعنی دیگران را به خیر، نیکی و خوبی‌ها دعوت کنیم که بدون شک اثر خواهد داشت. برخی می‌گویند باید افراد اراده کنند تا به مسیر خیرات بیایند اما واقعیت این است که اگر دعوت به خوبی‌ها همراه با عمل و اخلاص و جدا از انگیزه‌ها و مطامع فردی و دنیوی باشد، بدون تردید اثر خواهد داشت و جامعه را به سمت معنویت و اخلاق و پس از آن حرکت به سوی ظهور هدایت می‌کند.
* چطور می‌توان منتظران را نسبت به ظهور دغدغه‌مند کرد؟
یکی از راه‌هایی که می توان افراد جامعه را نسبت به مهدویت و ظهور امام زمان(عج) دغدغه‌مند کرد، آن است که آثار و برکات گرایش به معنویت و اخلاق را تبیین کنیم، چراکه حتی زندگی مادی و معاش انسان به واسطه گرایش به معنویات متفاوت می‌شود و زندگی این دنیایی هم شیرین‌تر خواهد شد. برای مثال همه انسان‌ها در پی زندگی آرام و همراه با امنیت خاطر هستند و علاقه دارند در کنار رفاه مادی، زندگی آرامی داشته باشند، این خواسته محقق نمی‌شود مگر با گرایش به معنویت، یعنی اگر همه وسایل برای انسان فراهم باشد اما دل او با خدا نبوده و ارتباطش با امام زمان(عج) مستحکم نباشد و اهل ارتباط با خدا و ذکر و انس با حجت الهی نباشد، به یقین حتی رفاه و آسایش مادی نمی‌تواند دل او را آرام کند، چراکه دل تنها با یاد خدا آرام می‌گیرد: «أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ».
* ملزومات این آرامش در سبک زندگی منتظرانه چیست؟
دست‌گیری از دیگران و زندگی همراه با اخلاق و معنویت، آرامشی را به قلب می‌اندازد که با هیچ چیز دیگر به دست نمی‌آید، بنابراین از وظایف اندیشمندان جامعه آن است که آثار گرایش به معنویت و اخلاق را به صورت ملموس و با زبانی شیوا بیان کنند تا جامعه به این مؤلفه‌ها اقبال کند. در کنار بیان و شرح برکات اهتمام به اخلاق و معنویت، باید عواقب فاصله گرفتن از آن به عنوان یک «مرگ تدریجی» نیز تبیین شود تا مردم بدانند بدون آراستگی به اخلاق و معنویت انسان از زندگی لذتی نمی‌برد اگر هم لذتی باشد، مقطعی است و پس از آن، زحمات و مشقات باقی می‌ماند؛ لذت پایدار آن است که در بستر معنویت تجربه شود. در این میان، ارتباط مستمر با امام زمان(عج) به عنوان مبدأ و منشأ فیض الهی در زمین نیز در این باره بسیار مؤثر است و خلأهای روحی انسان را پر می‌کند.
ممکن است افرادی ادعاهایی داشته باشند و به شیوه کاذب بخواهند معنویت را به آدمی عرضه کنند، اما معنویت زمانی به مدد انسان آمده و حیات او را معنادار می‌کند که حقیقی و اصیل باشد نه جعلی و ساختگی.
* معنویت و اخلاق را چطور می‌توان بر سبک زندگی منتظران حاکم کرد به گونه‌ای که ادعاها و انحراف‌ها گزندی به این باور اصیل در آن‌ها ایجاد نکند؟
دو مسیر بسیار مهم در این باره به روی ما باز است؛ نخست مسیر دعا و نیایش که انسان به طور روزانه لحظاتی را خلوت کند و با امام عصر(عج) ارتباط بگیرد؛ برای مثال با زیارت «آل‌یاسین» سلامی خالصانه به ایشان عرضه بدارد یا با دعای عهد با ایشان تجدید بیعت کند. اما مسیر دیگری هم هست؛ اینکه انسان با عمل، خود را به امام مهدی(عج) نزدیک کند که برای چنین قرابتی نیازمند ایجاد شباهت با آن حضرت، در خود هستیم و شبیه شدن به امام زمان(عج) در گام نخست، به تقوا نیاز دارد؛ چه افراد عادی و چه مسئولان باید به گونه‌ای عمل کنند که رضایت حضرت حجت(عج) تأمین شود. رضای امام زمان(عج)، رضای خدای متعال است؛ کسب این رضایت سخت نیست و به انجام واجبات و ترک محرمات نیاز دارد. راه مهم دیگر برای جلب این رضایت، کمک به نیازمندان و رفع نیاز آن‌ها اعم از نیاز فکری، مالی و عاطفی است.
نظر شما